GNSS RTK, Global Navigasyon Uydu Sistemi Gerçek Zamanlı Kinematik anlamına gelir. GPS (Amerika Birleşik Devletleri), GLONASS (Rusya), Galileo (Avrupa Birliği) ve BeiDou (Çin) gibi uydu tabanlı konum belirleme sistemleri ile elde edilen konum verilerinin doğruluğunu artırmak için kullanılan ölçme yöntemidir.
Tek Nokta RTK Tekniği Nedir?
Tek Nokta RTK tekniği ile konum belirleme, gezici alıcılar tarafından GNSS uydularından kaydedilen faz gözlemlerine ve aynı anda konumu yüksek doğrulukla bilinen bir referans istasyonundan (sabit alıcı) gerçek zamanlı olarak gezici alıcıya gönderilen ham ölçü ya da düzeltme bilgilerine dayalı olarak gerçekleştirilen bir konum belirleme tekniğidir. Ölçme aleti veya otonom araç gibi bir gezici alıcı bu düzeltme verilerini kullanarak referans istasyonlarına göre kendi hassas konumunu hesaplayabilir. Klasik RTK tekniğinde konumu yüksek doğrulukla bilinen bir referans istasyonu ile bu istasyona en fazla 15-20 km uzaklıkta bulunan gezici alıcılar mevcuttur. Bu yöntem ile elde edilecek doğruluk referans istasyonuna uzaklık ile doğru orantılıdır.
RTK Tekniğinde Veri İletimi İçin Hangi Çözümler Mevcuttur?
GNSS Alıcısı Dahili Radyo Modemi ile Veri İletimi Yöntemi Nasıldır?
Dahili radyo modemi olan bir GNSS alıcısını referans istasyon (sabit) olarak kurup, radyo modeme sahip diğer GNSS alıcılarının gezici olarak kullanılması esasına dayanmaktadır. Örneğin 1 watt çıkış gücü olan bir radyo modem arazi koşullarına ve kentsel engellerin durumuna bağlı olarak 5 kilometrelik bir alanda çekim gücü sağlamaktadır.
GNSS Alıcısı ve Harici Radyo Modem ile Veri İletimi Yöntemi Nedir?
Bu yöntem düzeltme verilerini daha geniş alanlara ulaştırmak için kullanılır. Radyo modemin çıkış gücüne bağlı olarak çekim alanı genişler. Örneğin 35W gücündeki bir radyo modem yüksek çekim gücü nedeni ile 80 kilometreye kadar bağlantı mesafelerini sağlayabilir.
Referans istasyonu ve gezici alıcıda gerekli bağlantı ayarları doğru şekilde yapılandırılmalıdır.
İnternet RTK Yöntemi Nedir?
Koordinatları yüksek doğrulukla bilinen bir referans istasyonuna ait ham ölçü ya da düzeltme bilgilerini gerçek zamanlı olarak internet üzerinden, kullanıcı adı ve şifre de ekleyebilerek, geziciye sunulması yöntemidir. Bu amaçla kullanılan protokole; “Networked Transport of RTCM via Internet Protocol (NTRIP)” adı verilir. GNSS verilerinin internet üzerinden yayınlanması amacıyla geliştirilmiş ve tüm kullanıcılara açık bir uygulama protokolüdür. Bir GNSS veri formatı olmayıp, verilerin internet üzerinden nasıl yayınlanacağını tanımlayan bir protokoldür. NTRIP modem ve NTRIP Caster uygulaması aracılığıyla RTCM’nin ağ bağlantılı aktarımıdır. Atay Mühendislik tarafından sunulan Tersus GEOCASTER yazılımı bu tür çözümlerden biridir.
Tersus GeoCaster, RTK düzeltmesinin RTCM formatında ve NTRIP Protokolü aracılığıyla, internet üzerinden aktarımını sağlayan yazılımdır. Aynı anda internet üzerinden veri gönderen sabit istasyonları ve gezici alıcıları destekler. Birden fazla baz istasyonu ile çalışabilir. Her bir baz istasyonu için birden fazla gezici (GNSS kullanıcısı) eklenebilir. Ölçme, inşaat mühendisliği, deformasyon izleme, otomatik araç, hassas tarım, İnsansız Hava Aracı, makine kontrolü, robotik vb. gibi çeşitli alanlarda kullanılabilir.
Ağ-RTK Yöntemi nedir?
Ağ-RTK yönteminde, tek bir referans istasyonuna bağımlı olmadan, çok sayıda referans istasyonuna ait verilerden yararlanarak belirli bir bölgeye ait atmosferik modelleme yapılması olanağı da sağlanarak, GNSS ölçüm tekniklerinin gücü ve ağ yapısının üstünlükleri (ağ dengelemesi) birleştirilmiştir. Sonuç olarak Ağ-RTK, Klasik Tek Nokta RTK tekniğine göre daha uzun baz uzunluklarında (50 – 100 km) faz gözlemlerine dayalı olarak cm doğruluğunda ve gerçek zamanlı konum belirleme tekniği haline gelmiştir.
Atay Mühendislik olarak, bu kapsamda Ülkemizin en değerli jeodezi sistemi olan ve haritacılık faaliyetleri yürüten kullanıcılara ek olarak hassas konum bilgisi ihtiyacı duyan 20 bin üzeri kullanıcıya hizmet veren TUSAGA-Aktif sistemine 100 adet TERSUS Geobee30 Sabit GNSS alıcısı ve Tersus Hassas Ağ-RTK Sistem Yönetim ve Konumlandırma Servis Yazılımı (PNW) ile dahil olduk.
Tersus PNW yazılımı, Tersus GNSS Inc. tarafından geliştirilen optimize edilmiş algoritmalara sahip, yüksek hassasiyetli bir CORS Ağ yönetimi ve konum belirleme hizmeti yazılımıdır. Yazılım, iyonosfer, troposfer ve uydu yörüngesinin neden olduğu hataları etkili bir şekilde modelleyebilir ve gezicideki düzeltmeyi kesin olarak belirleyebilir. Gezicilerin santimetre hassasiyetiyle, hızlı, gerçek zamanlı olarak konumlarını elde etmelerini sağlar. Tersus PNW yazılımının kararlılığı ve güvenilirliği, büyük ölçekli Ağ-RTK sistemlerinde test edilerek onaylanmıştır.
Ayrıca yeni nesil eğik ölçüm yapabilen 576 kanallı TERSUS RTK Oscar ve 1568 kanal destekli TERSUS Luka GNSS alıcıları ile tüm RTK yöntemlerini kullanarak mühendislik saha uygulamaları için güvenilir ve doğru çözümler sunmaktadır.
Blog yazımızı okuduğunuz için teşekkür eder, bir sonraki blog yazımızda görüşmek üzere iyi çalışmalar dileriz.
Zeyd GÜL
